Lunetten is een relatief jonge woonwijk. Met de bouw van de wijk werd in het midden van de jaren zeventig van de vorige eeuw begonnen. Bij de aanleg van het groen in de wijkis nadrukkelijk rekening gehouden met de aanwezige landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Zo is rondom de lunetten, die historisch in een relatief open, onbebouwd gebied lagen, een brede strook groen behouden; het huidige Beatrixpark.Het ontwerp voor het groen in de wijk is gemaakt door landschapsarchitect H. Pemmelaar. In het ontwerp is veel gebruik gemaakt van zogenaamde landschappelijke beplantingen, veelal bosplantsoenen of bosplantsoenen met aangrenzende gazons. Om snel een groen effect te kunnen bereiken, zijn bij de aanleg van de plantsoenen en lanen in de wijk veelvuldig relatief snelgroeiende houtsoorten toegepast, zoals populier, es en hazelaar.
Lunetten is qua opzet en inrichting een stadswijk met een enigszins dorps karakter. Dit dorpse karakter is enerzijds een gevolg van de groene omzoming en het daaruitvoortvloeiende visueel-landschappelijke isolement -- vanuit de wijk lijkt de stad ver weg -- en van het vele groen tussen de bebouwing anderzijds.Het bebouwde gebied is door de aanwezigheid van de watergangen met de aanliggende groenstroken en de vele groene binnenplaatsen het best te karakteriseren als een groene woonwijk. De groenelementen met veel opgaande bomen zorgen voor een aantrekkelijk en gevarieerd beeld en hebben ook een, zij het beperkte, ecologische waarde. Ze maken bovendien een stukje natuurbeleving vlak bij huis mogelijk.
De groene gordel rond de wijk is het best te typeren als een waterrijk halfopen parklandschap. Kenmerkend voor een dergelijk landschap zijn de vele overgangen tussen open en dicht, tussen grasland en opgaande begroeiingen bestaande uit bossen en struwelen en de aanwezigheid van veel watergangen. Bij het beheer en de inrichting van dit gebiedsdeel dient het behoud en de versterking van dit halfopen karakter voorop te staan.
De waardevolste landschapselementen van de wijk zijn de lunetten en de aangrenzende open terreindelen (schootsveld; zie paragraaf 3.4), het Inundatiekanaal, de stadsboerderij en omgeving (kleinschalig cultuurlandschap) en de Oud-Wulverbroeker-wetering met zijn hoogopgaande beplanting.
De landschappelijke waardevolle delen van Lunetten zijn een samenstel van een reeks elementen die door hun aard (leeftijd, hoogte, vorm) de aandacht trekken en het beeld en/of de sfeer van een bepaalde gebiedsdeel bepalen. Het gaat hierbij niet om grote elementen, zoals bijvoorbeeld de lunetten, maar om kleinschalige elementen, zoals:Een element dat zeker beeldbepalend is, maar dan in minder positieve zin, is het kunstwerk in Goeree/Treek. Door de gebruikte materialen heeft het geheel een nogal somber uiterlijk en vormt het bovendien een barriˆre voor diersoorten die zich door het water of over de oever verplaatsen.
- solitaire bomen: de op veel plaatsen in de wijk aanwezig oude knotbomen die gespaard zijn bij de aanleg van de wijk;
- boomgroepen: de leilinden op Tirol en de Italiaanse populieren in het Beatrixpark die de entree tot een aantal paden markeren;
- bomenrijen en lanen: de veelal dubbele bomenrijen langs de watergangen, de dubbele iepenrij langs de ringweg, het wilgenlaantje in park De Koppel, en
- groenelementen met een bijzondere vorm: het driehoekige grasveldje dat omzoomd is met een dubbele essenrij, de ronde verbreding van de watergang tussen de Vogezen en De Treek die aansluit bij de ronde vorm van de pleintjes in de Vogezen en de sledehelling in het hart van park De Koppel.
Met uitzondering van dit element dient het beheer van deze elementen gezien het beeldbepalende karakter in zijn algemeenheid gericht te zijn op behoud.
In geval van lanen of bomenrijen is het zaak vroegtijdig met verjonging te beginnen zodat volledige kaalslag achterwege kan blijven en gefaseerd bomen gerooid en herplant kunnen worden. Vooral daar waar de aanplant bestaat uit populieren begint de vervanging door meer duurzame bomen urgent te worden, aangezien sommige populieren hun kaprijpe leeftijd naderen en derhalve een potentieel gevaar gaan vormen.
In figuur xx is een aantal voorbeelden van deze beeldbepalende elementen op kaart weergegeven.
Lunetten is dan weliswaar een relatief jonge woonwijk, toch herbergt de wijk een aantal belangrijke cultuurhistorische waarden. Zo kunnen worden genoemd de lunetten met het fortgrachtenstelsel en de aangrenzende open ruimte, het Inundatiekanaal, de omgeving van de Stadsboerderij en de Oud-Wulverbroekerwetering hebben cultuurhistorische waarde.De lunetten (een lunet is een halvemaanvormige fortificatie) maken samen met het Inundatiekanaal deel uit van de Nieuwe Hollandsche Waterlinie met de aanleg waarvan in 1815 werd begonnen (website Projectbureau Nieuw Hollandse Waterlinie 2003; www.hollandsewaterlinie.nl).
De linie die zich uitstrekte van de Zuiderzee tot de Biesbosch, had tot doel middels een reeks verdedigingswerken en land dat onder water gezet (geïnundeerd) kon worden, de grotere Nederlandse steden waaronder Utrecht te beschermen tegen vijanden uit het oosten.
Ten oosten van de lunetten bevond zich dan ook een relatief open, onbebouwd gebied met een grotendeels vrij zicht: het schootsveld van de lunetten. In het schootsveld kwamen hier en daar wel houtsingels voor, die in tijd van oorlog gekapt konden worden, zodat de manschappen op de lunet de beschikking hadden over brandstof. Mogelijk hadden deze houtsingels tevens een camouflagefunctie.
De omgeving van de stadsboerderij is een restant van het landschap van de polder Oud-Wulver- en Vechterbroek, dat bij de bouw van de wijk Lunetten gespaard is gebleven. Het gebiedsdeel geeft een indruk van het kleinschalige cultuurlandschap dat hier eertijds aanwezig was.
De Oud-Wulverbroekerwetering is om twee redenen van cultuurhistorische betekenis. In de eerste plaats heeft de wetering zelf al een respectabele leeftijd. Op kaarten uit het midden van de achttiende eeuw komt deze watergang al voor (Wolters-Noordhoff Atlasprodukties 1990). In de tweede plaats is deze wetering aangelegd in een oude bedding van de Kromme Rijn en is net als een aantal weteringen ten oosten van Houten in feite dus een oude Rijnarm (zie ook van den Bijtel 2003). De wetering en zijn directe omgeving heeft gezien de afwijkende bodemopbouw derhalve ook nog een aardkundige betekenis.
Verder komen er in de wijk nog een enkele kleine elementen die bij de bouw van de wijk gespaard zijn gebleven. Het gaat hierbij meest om bomen en boomgroepen. Deze elementen zijn in de vorige paragraaf aan de orde geweest.
Het beheer met betrekking tot de cultuurhistorische waardevolle elementen dient gericht te zijn op behoud en herstel. Dit laatste geldt met name voor de lunetten. Sommige delen van de muren verkeren in zeer slechte staat.
De parken in Lunetten worden gebruikt voor meest rustige, weinig intensieve vormen van recreatie, zoals wandelen, fietsen, sporten, picknicken en zonnen. In en langs de watergangen wordt veel gevist en soms gezwommen en met kleine bootjes gespeeld. In de winter wordt bij vorst op de wateren in de wijk veelvuldig geschaatst.Daarnaast worden er overal in het groen van de wijk honden uitgelaten, een vorm van Op enkele plaatsen zijn speciale hondenuitlaatplaatsen gecre‹erd, maar doordat het toezicht ontoereikend is, komt het er in de praktijk op neer dat er overal honden worden uitgelaten. Gezien de grote overlast als gevolg van de uitwerpselen van honden is op dit punt meer sturing wenselijk.
De recreatieve voorzieningen in de parken bestaan uit paden, bankjes en picknicktafels. In en langs de randen van de bebouwing zijn faciliteiten voor meer intensieve vormen van recreatie aangebracht, zoals trapveldjes met doelen en een skatebaan. Verder zijn er op een aantal veldjes in de wijk speeltoestellen voor kinderen opgesteld.